Historia miasta

Odkryj, jak Wodzisław Śląski zmieniał się na przestrzeni lat i dlaczego jest wyjątkowym miejscem na mapie regionu. Zapraszamy w podróż przez czas. W tym miejscu znajdziecie najważniejsze wydarzenia z kilkusetletniej historii miasta. 

Początki

Relikty pobytu praczłowieka, który dostał się w te okolice najprawdopodobniej przez Bramę Morawską można znaleźć między innymi w wodzisławskim muzeum. Z okresu wpływów rzymskich, z początku naszej ery pochodzą znalezione w mieście i w okolicach miasta monety rzymskie, które prawdopodobnie zostawili kupcy wędrujący z południa Europy nad Bałtyk po bursztyn. Bogate ślady, pozostawił też okres średniowiecza, okres kultury prapolskiej, kiedy to po najazdach Celtów, Pomorców, Germanów i wędrówkach ludów – plemiona słowiańskie ostatecznie osiedliły się na tych ziemiach. Na podstawie znalezionych wykopalisk można stwierdzić, iż początki osadnictwa wczesnodziejowego w rejonie obecnego Wodzisławia Śląskiego należy wiązać z okresem wspólnot plemiennych. Ważnym przekazem źródłowym w tym zakresie jest zapis Geografa Bawarskiego, pochodzący z około 845 roku, a zawierający spis plemion słowiańskich zamieszkujących wschodnie granice monarchii Karolingów. Wymienił wśród słowiańskich plemion zamieszkujących Śląsk: Opolan (Opolini) z 20 grodami-opolami i Gołęszycan (Golensizi) z 5 grodami.

Przyjmuje się, że rejon obecnego Wodzisławia Śląskiego mógł znajdować się w zasięgu wpływów Gołęszycan. W okresie kształtowania się kasztelanii raciborskiej teren ten znalazł się prawdopodobnie w zasięgu jej władztwa terytorialnego. Najwcześniejsze wzmianki na temat osadnictwa w kasztelanii raciborskiej pochodzą z początków XII wieku. W źródłach pochodzących z tego okresu można znaleźć wzmiankę o takich miejscowościach jak Racibórz (1108 rok). W czasie kształtowania się państwa polskiego teren Wodzisławia Śląskiego wchodził już w skład państwa Mieszka I – pierwszego władcy Polski. Za czasów Mieszka II ziemia wodzisławska razem z całym Śląskiem została zagrabiona przez czeskiego księcia Brzetysława. Tereny te wróciły do Polski za czasów Kazimierza Odnowiciela. Jednak koniec walk z Czechami o te ziemie nastąpił w 1137 roku. Po podziale dzielnicowym Polski przez Bolesława Krzywoustego w 1138 roku, ziemia wodzisławska znalazła się w dzielnicy Władysława Wygnańca i weszła w skład księstwa opolskiego, a potem raciborskiego.

Lokacja i nazwa miasta

W 1241 roku po najeździe tatarskim i prawdopodobnie zniszczeniu osady Wodzisławia Śląskiego, księciem Raciborza i Opola został Władysław Opolski, do którego należał cały Górny Śląsk. Panował on w latach 1246-1281. W tym czasie przyśpieszony został proces lokacji nowych miejscowości. Niestety, nie można dokładnie określić roku lokacji miasta Wodzisławia Śląskiego, ponieważ nie zachował się dokument lokacyjny. Prawdopodobnie stało się to pomiędzy 1246 rokiem, kiedy Władysław objął władzę a 1257 rokiem. Za datę otrzymania praw miejskich przyjęto rok 1257, w którym zostali sprowadzeni do Wodzisławia Śląskiego minoryci (franciszkanie).

Książę opolsko-raciborski Władysław otaczał miasto szczególną opieką i przypisywał mu wielkie znaczenie, o czym może świadczyć niezwykle rozległy rynek oraz obwarowanie miasta i nadanie mu swego imienia. Wodzisław Śląski w tamtym okresie należał do najbardziej zaludnionych i bogatych miast na Górnym Śląsku. Jednakże jego drewniane zabudowania zostały doszczętnie zniszczone przez pożar około 1280 roku. Odbudowano je dopiero około roku 1299. W mieście przeważali rzemieślnicy i kupcy, tworzący uprzywilejowaną warstwę miejskiego patrycjatu. Natomiast rolnictwo było zajęciem ubocznym. Ważną gałęzią gospodarki średniowiecznego Wodzisławia Śląskiego była hodowla ryb. Nazwa miasta Wodzisławia Śląskiego stanowi prawdopodobnie nazwę pamiątkową, przyjętą na cześć księcia Władysława, którego imię miało dawniej postać Włodzisław. Nazwa miasta w ciągu dziejów ulegała zmianie, na co wskazują zapisy: Wladislawia (1299), Wladislaw (1308), Loslauia (1340), Losslaw (1347), Wladislavia (1400), Loslau (1425), de Lyosel (1652). Jednak w ustnej tradycji językowej mieszkańców przetrwała nazwa Wodzisławia (dawniej Włodzisławia). Drugi człon dzisiejszej oficjalnej nazwy miasta jest współczesny, a przyjęty został w 1931 roku. Niemiecka nazwa miasta „Loslau” pochodzi prawdopodobnie od węgierskiej formy imienia Władysław – Laszlo. Poza miastem Wodzisławiem i osadą Rybnikiem znajdowały się w tym okresie w okolicy liczne wsie. Władysław I popierając dążenia do zjednoczenia ziem polskich, wydał swą córkę Konstancję za Henryka IV Prawego. Jednakże małżeństwo nie układało się zbyt dobrze i córka księcia, odrzucona przez Probusa, obrała za swą rezydencję Wodzisław. Specjalnie dla niej wydzielono Księstwo Wodzisławskie. Konstancja zmarła bezpotomnie w sędziwym wieku.

Średniowiecze i czasy nowożytne

Po jej śmierci, ziemia wodzisławska weszła z powrotem w skład księstwa raciborskiego, zaś od roku 1327 stała się lennem korony czeskiej. Od tego czasu do XVI wieku ziemia wodzisławska była najpierw dziedziczona, a później sprzedawana kolejnym dostojnikom kościelnym i wielkim właścicielom ziemskim czeskim i niemieckim. Od 1469 roku władał tym terenem król Węgier i Czech – Maciej Korwin, a po jego śmierci w 1490 roku władcą ziemi wodzisławskiej stał się Władysław II Jagiellończyk, który w 1502 roku nadał ją wraz z okolicznymi wsiami jako lenno Johannowi von Schellenbergowi. Utrapieniem miast w tym czasie były napady różnych band, którym miasta dla zachowania spokoju musiały płacić okup. Wodzisław Śląski zaatakowały takie bandy w 1459 i 1493 roku i grożąc spaleniem miasta, wymusiły okup.

W pierwszej połowie XVI wieku ukształtowało się Wodzisławskie Państwo Stanowe (Status Minor Vladislaviensis). W skład wodzisławskiego państwa stanowego wchodziło dziesięć wsi: Czyżowice, Turza Mała (Turzyczka), Wielka Turza (Turza), Skrzyszów, Krostoszowice, Karkoszka, Podbucze, Marusze, Radlin, Obszary, a ponadto 11 folwarków liczących 8 tys. morgów ziemi uprawnej, 600 morgów łąk i 4 tys. morgów lasów. Ludność miejska samego Wodzisławia Śląskiego zajmowała się kupiectwem i rzemiosłem, w szczególności szewstwem, garbarstwem i tkactwem. Rzemieślnicy sprzedawali towar na jarmarkach, organizowanych dwa razy do roku, z których słynęło miasto, podobnie jak z targów bydła i koni. Teren ten zamieszkiwała głównie ludność słowiańska, mówiąca w języku polskim. Znacznie mniej liczna była ludność czeska i niemiecka. W zabudowie miasta pojawił się nowy budulec – kamień i cegła, z których budowano zamki i budynki publiczne. Reszta budowli pozostawała w dalszym ciągu drewniana. Śmierć Ludwika Jagiellończyka w 1526 roku spowodowała, że władcą Czech, Węgier i Austrii został Ferdynand Habsburg. On też stał się zwierzchnikiem Śląska. W latach 1517-1527 władcą Wodzisławia Śląskiego był Baltazar Wilczek, po nim w latach 1528-1556 Jan Planknar, którego rządy wyniosły miasto do roli poważnego ośrodka. Jednak okres panowania Habsburgów był dla Wodzisławia Śląskiego również czasem regresu i postępującego zubożenia. Proces nasilania się reformacji i kontrreformacji, zapoczątkował upadek miasta. Narastające sprzeczności religijne doprowadziły w 1618 roku do wybuchu wojny trzydziestoletniej, w czasie której miasto i zamek zostały spalone, a wraz z nimi oryginały przywilejów miasta. Po wojnie własność miasta i ziemi wodzisławskiej przeszła w 1668 roku na rzecz arcybiskupa ostrzyhomskiego Szeloposemy’ego. Po śmierci biskupa w 1685 roku majątek przeszedł w ręce hrabiego Ferdynanda von Dietrichstein. W 1738 roku właścicielem Wodzisławia śląskiego stał się Guidobald J. Dietrichstein.

Czasy pruskie

W 1740 roku wojska pruskie Fryderyka II zajęły prawie cały Śląsk, łącznie z ziemią rybnicko-wodzisławską. Nastąpiło wówczas nasilenie kolonizacji i germanizacji tych ziem. W 1780 roku państwo wodzisławskie przejął Heinrich L. von Reichenbach, który po piętnastoletnich rządach sprzedał dobra Augustowi von Ponin-Ponińskiemu. Ten z kolei po trzech latach odsprzedał je hrabiemu von Strachwitz.

W początkowym okresie rządów pruskich zmieniła się sytuacja gospodarcza ziemi wodzisławskiej. Zaczynały się kształtować początki przemysłu, szczególnie wydobywczego. W Pszowie wapienniki wytwarzały wapno, w Marklowicach istniała już huta szkła. W Zawadzie i Kokoszycach eksploatowało się siarkę. Poza przemysłem rozwijało się też rzemiosło. Wzrosła również liczba mieszkańców, powodując konieczność rozbudowy miasta. Nowe domy zaczęto budować z cegły. Jednakże położenie ludności wiejskiej, mimo zniesienia poddaństwa w 1807 roku, było nadal bardzo ciężkie. Obszarnicy żądali za uwłaszczenie zbyt wysokich odszkodowań, w wyniku czego zrozpaczeni chłopi przestawali odrabiać pańszczyznę i wszczynali bunty. I tak w 1810 roku na terenach Wodzisławia Śląskiego doszło do wybuchu powstania chłopskiego, któremu przewodniczył sołtys z Jedłownika – Józef Bienia. Powstanie zostało rozbite, a przywódcę aresztowano.

Wielkie wydarzenia XVIII wieku, jak wojny śląskie w latach 1740-1745, wojna siedmioletnia w latach 1756-1763, wojna austriacko-pruska w latach 1778-1779, nie miały specjalnego wpływu na losy miasta. Główną i niemal jedyną ich konsekwencją było pojawienie się w Wodzisławiu Śląskim garnizonu wojskowego. Przetrwał on do 1806 roku. W okresie wojen napoleońskich w latach 1807-1808 w mieście stacjonowali Francuzi. Z uwagi na pobliską granicę z Austrią wojsko przejściowo przebywało też w mieście w latach: 1831 i 1847-1849. W 1841 roku właścicielem Wodzisławia Śląskiego i okolic był Aleksander von Oppersdorf, który sprawował w nim władzę do 1851 roku. Pod koniec XVIII wieku i na początku XIX wieku zmiany właścicieli miasta zaczęły odgrywać coraz mniejsza rolę. Ingerencja władz państwowych poprzez administrację powiatową (powiat pszczyński) stawała się coraz większa. W lutym 1809 roku przeprowadzone zostały po raz pierwszy w jego dziejach wybory władz miejskich na zasadach określonych w nowej ordynacji. Wszyscy mieszczanie posiadający na terenie miasta domy lub warsztaty wybierali Radę Miejską (221 mieszczan). Do celów wyborczych miasto podzielone zostało na trzy dzielnice: Żorską, Pszczyńską i Raciborską. Wybrana została 24-osobowa Rada Miejska, która z kolei dokonywała wyboru magistratu (burmistrza, skarbnika i czterech rajców).

W tym czasie miało miejsce także kilka innych zdarzeń, które znacząco wpłynęły na rozwój Wodzisławia Śląskiego. Najważniejszymi z nich były: ogłoszenie edyktem z 14 września 1811 roku uwłaszczenia chłopów oraz przeprowadzenie reform administracyjnych, w efekcie których doszło do wzmocnienia znaczenia powiatów, a Wodzisław Śląski znalazł się w Regencji Opolskiej, w powiecie rybnickim. Nasiliło się natomiast w tym okresie uprzemysłowienie miasta. Rozwijało się głównie hutnictwo i górnictwo węgla kamiennego. Rosła liczba kopalń i ich wydobycie. Rozwój życia gospodarczego spowodował też znaczne zmiany demograficzne miasta. Wciągu prawie trzydziestu lat liczba ludności w mieście wzrosła o 45 proc. W 1812 roku żyło w Wodzisławiu Śląskim 1324 mieszkańców, a w 1840 roku już ponad 1919. W tym okresie miasto przeżyło także kilka klęsk żywiołowych. Pierwszą z nich był pożar, który wybuchł 12 czerwca 1822 roku i spalił całe miasto. Wraz z rozwojem przemysłu następuje powolny rozwój miasta. W 1882 roku Wodzisław Śląski otrzymał połączenie kolejowe z Boguminem (cs. Bohumin) i Rybnikiem. W 1847 roku tereny Wodzisławia Śląskiego i okolic nawiedziła klęska powszechnego głodu połączonego z epidemią tyfusu. W 1848 roku gradobicie zniszczyło doszczętnie plony na polach, a w dniu następnym silny huragan wyrządził wiele szkód w zabudowaniach na terenie Jedłownika, Wodzisławia Śląskiego i Kokoszyc. Po pożarze w 1822 roku miasto zostało odbudowane - wzrosła liczba budynków murowanych. W 1810 roku zabudowania klasztoru minorytów zostały przejęte przez państwo. Kościół przyklasztorny przekazano w 1830 roku gminie ewangelickiej, która zorganizowała przy nim szkołę wyznaniowa. W mieście istniała też szkoła katolicka i żydowska. Z obiektów przemysłowych w mieście znajdowały się: 4 browary, 4 gorzelnie, młyn wodny, cegielnia, farbiarnia, fabryczka tabaki i krochmalu. W mieście brak było szpitala, była natomiast apteka. Były też urzędy królewskie: sąd i poczta. W efekcie Powstań Śląskich, Wodzisław Śląski decyzją Rady Ligi Narodów z 21 października 1921 roku, zatwierdzonej przez Radę Ambasadorów, wraz z całym regionem został przyznany Rzeczypospolitej Polskiej.

Lata 1922-1945

W lipcu 1922 roku Wojsko Polskie wkroczyło i zajęło cały ówczesny powiat rybnicki. Część wojska wkroczyła do Wodzisławia Śląskiego. Po zmianie przynależności państwowej, miasto znalazło się w powiecie rybnickim województwa śląskiego. Ze względu na nowy układ polityczny, którego konsekwencją był podział Górnego Śląska, miasto stało się miejscowością przygraniczną, co prawdopodobnie wpłynęło na brak zainteresowania nim ze strony władz wojewódzkich. Wodzisław Śląski pozostał miastem małym, jednym z mniejszych w skali województwa śląskiego. Rankiem, 1 września 1939 roku Wodzisław Śląski został zajęty przez Niemców. Rozpoczął się czas terroru i prześladowań okupanta wobec polskich mieszkańców miasta. Zanim przyszła długo oczekiwana wolność, 22 stycznia 1945 roku, do miasta dotarł Marsz Śmierci z obozów w Oświęcimiu i okolicznych podobozów. Więźniów wywożono z Wodzisławia Śląskiego pociągami do Rzeszy. Wodzisław Śląski zamieniony przez Wehrmacht w twierdzę po ciężkich walkach, został wyzwolony 26 marca 1945 roku przez oddziały Armii Radzieckiej oraz I Czechosłowacką Brygadę Pancerną. Miasto zostało zniszczone w ponad 80 proc.

Okres PRL-u 1945-1989

Okres do roku 1989 charakteryzuje się wielkim rozwojem przestrzennym miasta, który został zapoczątkowany odbudową miasta, a następnie utworzeniem powiatu wodzisławskiego i w końcu poszerzeniem granic miasta.

26 marca 1945 roku do miasta wkroczyła Armia Radziecka i I Czechosłowacka Brygada Pancerna, które wyzwoliły Wodzisław Śląski spod okupacji hitlerowskiej. Już 4 kwietnia tego samego roku odbyło się pierwsze posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej, która podjęła uchwałę o odbudowie miasta. 22 czerwca uchwalono wyłączenie spod parcelacji terenów dawnego folwarku pańskiego oraz rozpoczęto budowę osiedli mieszkaniowych „Nowe Miasto”. Miesiąc później wznowiono targ na rynku. W tym samym roku rozpoczęto odgruzowywanie miasta. Odbudowany został szpital powiatowy, szkoła, dom starców, ośrodek zdrowia, budynek Komunalnej Kasy Oszczędności, Sąd Grodzki oraz szereg domów mieszkalnych. Przywrócona została komunikacja kolejowa, ruszyła produkcja Zakładów Przemysłu Tytoniowego, wznowiła pracę cegielnia miejska, odbudowano wodociągi i kanalizację oraz sieć elektryczną. Po wojnie miastu więc szybko przywrócono dawny wygląd. Jednocześnie wokół Wodzisławia Śląskiego zaczęły powstawać nowe osiedla mieszkaniowe które włączano do miasta. 1 stycznia 1946 roku nastąpiło przyłączenie do miasta gminy Jedłownik wraz z przylegającą do niego Karkoszką oraz utworzono gminę Wodzisław Śląski – Wieś, w skład której wchodziły: Czyżowice, Marusze, Turza, Turzyczka oraz Wilchwy. Tego samego roku przeniesiono targ na ul. Targową. Podczas narady Zarządu Miejskiego 1 grudnia 1947 roku postanowiono utrzymać gminę Marklowice jako samodzielną jednostkę administracyjną. Temat przyłączenia tej gminy do Wodzisławia Śląskiego powrócił rok później ze strony powiatu rybnickiego. W tym samym roku miasto zostało zdeterminowane przez przemysł węglowy. W latach pięćdziesiątych rozpoczęto budowę górniczego osiedla „Jedłownik”, około 10 lat później rozpoczęto tam budowę Szkoły Podstawowej nr 4. 

W 1950 roku powstał Państwowy Ośrodek Przemysłowy. W 1954 roku utworzono z południowej części powiatu rybnickiego powiat wodzisławski. W 1957 roku miasto uroczyście obchodzi swoje 700-lecie. Lata pięćdziesiąte to rozbudowa przemysłu górniczego, który pobudza rozwój miasta. W tym czasie zbudowano magistralę wodociągową, oczyszczalnie ścieków i kolektorów, sieć gazową oraz nową ciepłownię niedaleko dworca kolejowego. Intensywny rozwój miasta nastąpił w latach 60. XX wieku. Powstała nowa kopalnia 1 Maja. Jedną z najważniejszych inwestycji była dalsza rozbudowa Nowego Miasta, powstawały nowe osiedla mieszkaniowe: 1 Maja czy 26 Marca. 30 kwietnia 1960 roku rozpoczęła wydobycie KWK „1 Maja”. Rok później założono Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej oraz rozpoczęto przebudowę rynku, którą zakończono w następnym roku. 11 lutego 1962 roku oddano do użytku Szkołę Podstawową nr 3. Placówka ta wybudowana została na 1000-lecie Polski, a patronat objęła KWK „1 Maja”. W 1964 roku następuje przebudowa fabryki Zakładów Przemysłu Tytoniowego na Śląskie Zakłady Koncentratów Spożywczych. W tym samym roku założono Miejski Zarząd Budynków Mieszkaniowych oraz rozpoczęto budowę Amfiteatru i Muszli koncertowej w Parku Miejskim. W 1965 roku kopalnia oddała do użytku Dom Kultury, natomiast 7 listopada - budynek Szkoły Podstawowej nr 5. W 1972 roku do użytku oddano budynek nowego szpitala na Nowym Mieście oraz Zasadniczą Szkołę Górniczą. W tym samym roku nastąpiła reforma administracyjna tzw. Gminna, w wyniku której nastąpiło rozszerzenie obszaru miasta z 17 do 27 km² w wyniku przyłączenia do niego gromady – Wilchwy oraz wsi Marusze i Turzyczkę. Dwa lata później, bo w 1975 roku w wyniku “gierkowskiej” reformy administracyjnej, przyłączono do Wodzisławia Śląskiego: Radlin wraz z Biertułtowami i Głożynami, Pszów z Kokoszycami oraz Zawadą, Rydułtowy oraz gminę Marklowice, co poszerzyło obszar miasta do 110 km². Lata 1970-1989 to również budowa nowych osiedli mieszkaniowych kolejno: 26 Marca, XXX-Lecia, Piastów i Dąbrówki. Podczas ”Wydarzeń Sierpniowych” załoga kopalni "1 Maja" 19 sierpnia 1988 roku przystąpiła do strajku okupacyjnego. Szcześć dni później wkraczające oddziały ZOMO i MO zmusiły strajkujących do opuszczenia kopalni. Ostatecznie strajkujący opuścili kopalnie i w pochodzie poszli do kościoła na Wilchwach.

Historia po 1989 roku

Na wniosek Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” oraz Koła Kombatantów RP, które wystosowało list do premiera w sprawie odłączenia się Rydułtów od macierzy, w maju 1991 roku na terenie Rydułtów odbyło się referendum, w którym udział wzięło 39,9 proc. mieszkańców, z czego 97,5 proc. opowiedziało się za odłączeniem dzielnicy i utworzeniem samodzielnego miasta. Władze ówczesnego Wodzisławia Śląskiego ustaliły, że referendum będzie wiążące, jeśli udział w nim weźmie 30 proc. uprawnionych i co najmniej połowa z nich opowie się za koncepcją odłączenia Rydułtów. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 2 grudnia 1991 roku Rydułtowy powróciły na mapę miast polskich 1 stycznia 1992 roku. Wraz z usamodzielnieniem się Rydułtów odpadła od Wodzisławia Śląskiego kopalnia, która administracyjnie znajduje się na terenie nowo powstałego miasta.

W kwietniu 1993 roku została złożona petycja mieszkańców Marklowic do Zarządu Miasta Wodzisławia Śląskiego, która została pozytywnie przyjęta. W maju Rada podjęła uchwałę w sprawie uznania woli Marklowic do usamodzielnienia się oraz w sprawie przeprowadzenia referendum, które odbyło się w czerwcu tego samego roku na terenie granic gminy Marklowice sprzed 1975 roku. Wzięło w nim udział 54 proc. uprawnionych do głosowania, z czego 96,3 proc. opowiedziało się za utworzeniem gminy. 31 grudnia 1994 roku Marklowice odłączyły się od Wodzisławia Śląskiego.

15 lutego 1993 roku wystąpiono z wnioskiem do Rady Miasta Wodzisław Śląskiego o uznanie prawa mieszkańców Pszowa i wprowadzenie na sesji problematyki odłączenia Pszowa. 2 kwietnia wystąpiono z wnioskiem do Przewodniczącego Rady Miasta o przygotowanie referendum, które zostało wyznaczone na 30 maja 1993 roku. Udział w nim wzięło 44,8 proc. uprawnionych do głosowania, z czego 95,5 proc. opowiedziało się za przywróceniem praw miejskich sprzed 1975 roku. Skutkiem tego było wystosowanie pisma z 4 maja 1993 roku do Urzędu Rady Ministrów oraz do Wojewody Katowickiego informujące o decyzji mieszkańców z 19 listopada 1992 roku. Kolejne pismo z 18 sierpnia 1993 roku było skierowane do Wojewody Katowickiego. Była w nim zawarta informacja o wynikach przeprowadzonego referendum. 15 grudnia 1993 roku wystosowano pismo do Zarządu Miasta Wodzisławia Śląskiego o wyłączenie części budżetu dla Pszowa na rok następny oraz opracowanie planów i remontów dla terenu Pszowa przez inne jednostki administracyjne. Do Dyrektora Biura Administracji Publicznej Urzędu Rady Ministrów wysłano pismo 21 marca 1994 roku, w którym zwrócono się o podjęcie skutecznych działań mających na celu przywrócenie praw miejskich w terminie do 31 marca 1994 roku. Natomiast 23 sierpnia wysłano pismo do Ministra Szefa Urzędu Rady Ministrów o przyśpieszenie decyzji o odłączeniu Pszowa i nadaniu mu praw miejskich. 24 listopada 2004 roku Grupa Inicjatywna otrzymała pismo Przewodniczącego Rady Miejskiej Wodzisławia Śląskiego oraz pismo Dyrektora Generalnego Urzędu Rady Ministrów adresowane do Wojewody Katowickiego, która zawierała pozytywną opinię Zespołu przy Radzie Ministrów dotyczącą zmian w podziale terytorialnym kraju i utworzeniu nowych jednostek na terenie województwa katowickiego. 1 stycznia 1995 roku Pszów odłączył się od Wodzisławia Śląskiego otrzymując z powrotem prawa miejskie.

Referendum w sprawie odłączenia Radlina odbyło się w 1994 roku. W tym czasie toczyła się dyskusja na temat problemu historycznej granicy Radlina i Wodzisławia Śląskiego sprzed 1975 roku, która przecina dzisiejsze osiedle Piastów. Tymczasem głosy Radlina II sprawiły, że referendum nie uprawniało do odłączenia Radlina. Jednak w Radlinie przeforsowano w końcu wytyczenie nowej granicy. 1 stycznia 1997 roku miasto Radlin odzyskało samodzielność.

7 sierpnia 1998 roku Rząd RP podjął decyzję o nowym podziale administracyjnym kraju oraz reaktywacji powiatów. Zanim jednak weszło to w życie, władze Wodzisławia Śląskiego podjęły starania o utworzenie powiatu ziemskiego. Włożono wiele wysiłku w promocję Wodzisławia Śląskiego, jako miasta przygotowanego do pełnienia tej funkcji. Już od 1991 roku Wodzisław Śląski uczestniczył w rządowym programie pilotażowym powiatów ziemskich. Nie było to łatwe, gdyż ówczesny Wojewoda Katowicki był przeciwnikiem utworzenia powiatu wodzisławskiego, promując utworzenie wielkiego powiatu rybnickiego. Jednak udało się doprowadzić do pierwszych podwalin powiatu, tworząc w mieście Urząd Rejonowy. W końcu od 1 stycznia 1999 roku Wodzisław Śląski jest siedzibą powiatu ziemskiego, w skład którego wchodzą miasta: Pszów, Rydułtowy, Radlin oraz gminy: Gorzyce, Lubomia, Marklowice i Mszana. Miasto bierze czynny udział w pracach Stowarzyszenia Gmin Górniczych oraz Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, których zadaniem jest jednoczenie i koordynacja działań samorządów w celu obrony własnych interesów oraz wspólnej realizacji zadań sprzyjających rozwojowi gospodarczemu i społecznemu ich członków. Miasto przystąpiło do Związku Gmin Subregionu Zachodniego Województwa Śląskiego, ale zawetowało przystąpienie do projektu Aglomeracji Rybnickiej na zasadach, że Wodzisław Śląski miałby być miastem pomocniczym, a nie partnerskim Rybnika, co mogłoby doprowadzić do marginalizacji miasta. Obecnie Wodzisław Śląski pełni rolę centrum administracyjno-usługowo-handlowo-przemysłowego 155 tys. powiatu wodzisławskiego.